Eigen aardigheden
Je hebt mensen met een introvert karakter, en met een extravert karakter. Dat wil niet zeggen dat iemand zich alleen maar introvert of extravert voor kan doen. De omgeving, de omstandigheid, de aanwezigheid van anderen kan de aanleiding zijn dat een introvert ofwel verlegen iemand honderduit gaat praten, zijn of haar hart lucht, het hoge woord dat eruit komt. Maar extraverte persoonlijkheden kunnen op hun beurt ook dichtslaan, geen woorden meer hebben, uitgepraat raken.
Introvert
Normaliter stellen introverte karakters zich van nature teruggetrokken en in zichzelf gekeerd op. Je zou het verlegen kunnen noemen, het kan overkomen als bedachtzaamheid. Mensen met een introvert karakter vinden voldoening in het op zichzelf zijn, hebben genoeg aan de kleine vertrouwde kring. Maar introverte mensen kunnen ook gemakkelijk vergeten of over het hoofd worden gezien. Zij staan immers vanuit zichzelf niet in het middelpunt van de belangstelling. Eveneens kunnen zij hun eigen verhalen, en die van anderen voor zich houden. Kunnen opmerkelijk betrouwbaar overkomen. Zij lopen niet met al die wetenswaardigheden te koop, weten ook de aandacht niet op zich te vestigen. Naar hen wordt dan ook niet als vanzelfsprekend geluisterd. Maar tekenend is wel dat stille wateren diepe gronden kunnen hebben.
Extravert
Een extravert karakter tekent zich door spontaniteit, uitbundigheid en levendigheid. Juist omgang met andere mensen en hun functioneren in groepen geeft hen energie. Zij kunnen de gangmakers zijn op een feest, uitbundige gezelligheid brengen in de kantine, werkzaamheden stimuleren. Naar hun verhalen en ervaringen wordt geluisterd, zij kunnen het mooi brengen. Bij extraverte persoonlijkheden kan aan hun lippen worden gehangen, zittende op de praatstoel, maken altijd wel iets bijzonders mee. ‘Tell me more, tell me more …’ Iemand met een extravert karakter staat bekend als open en spontaan, het hart op de tong, gedachtengangen die openhartig gedeeld. Tegelijk kan het zo zijn dat een extravert, zeg maar een uitbundig iemand in een bepaalde situatie geen woorden meer heeft en het zwijgen ertoe doet.
Goed zoals je bent
Een introverte of extraverte persoonlijkheid, of een karakter ertussenin, het één is niet beter of minder dan het andere, ieder mens is van nature introvert of extravert, of ergens tussenin, zich bewegen al naar gelang de context, de omstandigheden, de stemming. Waarbij het wel een gegeven kan zijn dat een introvert iemand zich overweldigd kan weten door een extravert iemand. De stille wordt stiller, de drukke wordt niet geremd in zijn of haar druk zijn. Een introverte persoonlijkheid kan onderschat worden, bijvoorbeeld in kennis, kunde of ervaring, een extravert iemand weer overschat.
Mag je er zijn?
Cabaretière Brigitte Kaandorp speelde eens een prachtige sketch die aan het denken zet. Ze zette het beeld neer van een groepsgesprek, en speelde de rol de (extraverte theatrale) gespreksleider.
Introvert contra extravert
Ze beeldde uit dat iemand in de groep stil luisterde naar wat de anderen allemaal te vertellen had. Waarop de gespreksleider de introverte ‘deelnemer’ aan het kringgesprek nadrukkelijk uitdaagde en pushte om ook iets te zeggen. Waarop de introverte deelnemer schuchter wat hakkelde en stamelde. Waarop de groep deels reageerde door aan te gaan moedigen, door zich als ‘mede-coach’ te gaan gedragen, en deels door uitlachen en non-verbaal desinteresse. De introverte persoonlijkheid die in het nauw komt door de extraverte persoonlijkheid van de coach.
Extravert contra extravert
Tegelijk, wanneer de meer extroverte persoonlijkheid in de groep weer het woord nam, dan zei de gespeelde coach dat diegene zich niet zo op moest dringen, anderen ook de kans moest geven, zich wat bescheidener op moest stellen. Waarop de extroverte theatrale persoonlijkheid in de sketch zich in de groep neergezet voelde. Deels reageerde de groep door de rol van de extraverte, het ‘haantje de voorste’ over te nemen, een veranderde ‘pikorde’, en deels door de gespreksleider ook ‘maar niets’ te vinden, vertoond door onwil en non-verbale desinteresse. Als reactie op de confrontatie tussen twee extraverte persoonlijkheden.
Ogenschijnlijk
Ogenschijnlijk lijkt de gespreksleider ofwel coach in het verhaal over een dosis mensenkennis te hebben. Presenteert deze zich als degene die de groep ‘door’ heeft, mensen laat ‘dimmen’ en ‘opkomen’. Profileert zich als de ‘alles doorziende’. Maar het ontbreekt kenbaar aan fijngevoeligheid en bewustzijn van wat het eigen gedrag in de groep oproept.
Pastoraal bewustzijn
De pastoraal werker doet er goed aan hier zich bewust van te zijn. Om te beginnen het weten van nature introvert of extravert te zijn. Maar dus ook naar het voorbeeld van hierboven dat zowel introverte en extraverte persoonlijkheden zich ongemakkelijk kunnen gaan weten. Nogmaals: introvert en extravert, het één is niet beter dan het andere, beide karakters mogen er zijn.